Nie zgaduj, co myśli użytkownik

Data publikacji 31 marca 2025

Czy Twoja strona internetowa lub aplikacja faktycznie działa tak, jak to sobie wyobrażasz? Czy odwiedzający bez trudu odnajdują potrzebne informacje, intuicyjnie poruszają się po interfejsie i z łatwością realizują swoje cele? Zamiast opierać się na domysłach, lepiej to rzetelnie sprawdzić. Tu właśnie wkraczają testy użyteczności – jedno z najskuteczniejszych narzędzi w arsenale projektanta UX. Dowiedz się o nich więcej.

Czym są testy użyteczności?

Testy użyteczności to metoda badawcza, która polega na obserwacji rzeczywistych użytkowników podczas korzystania z produktu cyfrowego – strony internetowej, aplikacji, systemu – w celu sprawdzenia, jak dobrze radzą sobie z wykonaniem konkretnych zadań. Ich głównym celem jest wykrycie problemów związanych z nawigacją, zrozumiałością interfejsu oraz ogólnym doświadczeniem użytkownika.

Czym są testy użyteczności?

seo ux

Podczas testów uczestnicy wykonują wcześniej zaplanowane czynności, a badacz analizuje, czy są w stanie osiągnąć swoje cele, jakie błędy popełniają, co ich frustruje, a co działa zgodnie z oczekiwaniami. Co ważne, testy nie sprawdzają wiedzy użytkownika, lecz to, czy interfejs jest dla niego intuicyjny i zrozumiały.
Badania tego typu można przeprowadzać na różnych etapach projektu – zarówno w fazie prototypu, jak i na gotowym produkcie. Mogą mieć formę spotkań na żywo lub być realizowane zdalnie, z udziałem jednej osoby lub większej grupy.
Testy moderowane odbywają się w obecności badacza (na żywo lub zdalnie), który prowadzi użytkownika przez zadania, obserwuje jego zachowanie i na bieżąco zadaje pytania lub prosi o wyjaśnienie konkretnych działań.
Taka forma pozwala dotrzeć do większej liczby osób w krótszym czasie i przy mniejszych kosztach, a wyniki można analizować zbiorczo. Testy niemoderowane są szczególnie przydatne, gdy zależy nam na ilościowych danych lub chcemy szybko przetestować gotowy produkt w warunkach bardziej zbliżonych do naturalnych.

Ich wadą jest jednak mniejsza kontrola nad przebiegiem testu – brak możliwości zadania dodatkowego pytania lub wyjaśnienia trudności w trakcie badania.

Problem na stronie

Jak można wykryć błąd?

Problemy z nawigacją

Badania pokazują, czy użytkownicy potrafią bez problemu odnaleźć to, czego szukają.

Jeśli błądzą, cofają się lub klikają w miejsca, które nie zaprowadzą ich do celu, powinien to być dla nas sygnał, że architektura informacji lub sposób prowadzenia użytkownika jest nieintuicyjny.

Niezrozumiałe komunikaty i etykiety

Czasem jedno słowo może wprowadzić w błąd.

Ocena strony pomaga wyłapać niejasne przyciski, mylące nazwy sekcji czy zbyt techniczne sformułowania, które utrudniają zrozumienie interfejsu.

Trudności w realizacji zadań

Jeśli użytkownik nie jest w stanie wykonać podstawowego działania takiego jak zapisać się do newslettera czy założyć konta strona jest źle zaprojektowana.

Testy ujawniają miejsca, w których użytkownicy się zatrzymują lub rezygnują.

Błędy w logice interfejsu

Niektóre funkcje mogą być umieszczone w niewłaściwym kontekście lub działać w sposób niezgodny z oczekiwaniami użytkownika.

Badania pokazują, które rozwiązania są niezgodne z intuicją i przyzwyczajeniami odbiorców.

Elementy powodujące frustrację

Długi czas ładowania, zbyt skomplikowane formularze, brak informacji zwrotnej po wykonaniu akcji – to tylko niektóre z czynników, które mogą irytować użytkowników.

Pomiary pozwalają zidentyfikować te „drobne” przeszkody, które wpływają na ogólne wrażenia.

Różnice w zachowaniu różnych grup użytkowników

Testy ujawniają, jak osoby o różnej wiedzy dotyczącej poruszania się w Internecie radzą sobie z tym samym interfejsem.

To cenna wiedza, pozwalająca dostosować rozwiązania do różnych poziomów doświadczenia i potrzeb.

Niewykorzystany potencjał funkcji

Czasem użytkownicy nie zauważają przydatnych opcji, bo są one źle wyeksponowane.

Badania pomagają odkryć, które funkcje są pomijane lub niezrozumiane – mimo że mogą znacząco zwiększyć wartość produktu.

Oprócz opisanych powyżej błędów ważny jest także czas wykonania zadania oraz osobiste komentarze od respondentów. Często to użytkownik najlepiej wie, gdzie powinien znajdować się dany przycisk, czego brakuje mu na stronie oraz których elementów jest zbyt dużo.